Όταν μιλάμε για την καρδιαγγειακή υγεία, συνήθως εστιάζουμε στη χοληστερίνη, την αρτηριακή πίεση και τον τρόπο ζωής. Ωστόσο, υπάρχει ένας λιγότερο γνωστός αλλά ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας κινδύνου: η λιποπρωτεΐνη (a), γνωστή ως Lp(a).
Τι είναι η Lp(a);
Η Lp(a) μοιάζει με την «κακή» LDL χοληστερίνη, αλλά είναι πιο επικίνδυνη. Συμβάλλει στη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στις αρτηρίες, αυξάνει τη φλεγμονή και προάγει την πήξη του αίματος. Το ιδιαίτερο με την Lp(a) είναι ότι τα επίπεδά της καθορίζονται κυρίως από τα γονίδια και δεν επηρεάζονται σημαντικά από τη διατροφή ή την άσκηση.
Γιατί είναι σημαντική;
Μεγάλος αριθμός μελετών έχει δείξει ότι η Lp(a) αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, ακόμα και σε άτομα με χαμηλή LDL χοληστερίνη. Υψηλές τιμές συνδέονται επίσης με στένωση της αορτικής βαλβίδας. Υπολογίζεται ότι 1 στους 5 ανθρώπους παγκοσμίως έχει αυξημένα επίπεδα Lp(a), ενώ πιο συχνά εμφανίζονται σε άτομα αφρικανικής καταγωγής.
Πότε πρέπει να μετράμε την Lp(a);
Σύμφωνα με διεθνείς οδηγίες, η μέτρηση συνιστάται σε περιπτώσεις όπως:
• Οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό πρόωρων καρδιακών επεισοδίων (κάτω από 60 ετών).
• Συγγενείς με πολύ υψηλά επίπεδα Lp(a).
• Άτομα με οικογενή υπερχοληστερολαιμία.
• Ασθενείς με στένωση αορτικής βαλβίδας.
• Άτομα με ενδιάμεσο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ώστε να καθοριστεί αν χρειάζονται πιο εντατική θεραπεία.
Σημαντικό είναι ότι η εξέταση γίνεται μία φορά στη ζωή, εκτός αν υπάρξει θεραπεία που στοχεύει ειδικά στη μείωσή της.
Υπάρχει θεραπεία;
Προς το παρόν, δεν υπάρχει εγκεκριμένο φάρμακο που μειώνει την Lp(a). Σε πολύ υψηλές τιμές μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια ειδική μέθοδος, η αφαίρεση λιποπρωτεϊνών (apheresis), η οποία θυμίζει αιμοκάθαρση. Ωστόσο, νέα φάρμακα βρίσκονται ήδη σε ανάπτυξη και αναμένονται στο μέλλον.
Τι μπορούμε να κάνουμε σήμερα;
Μέχρι να έχουμε στοχευμένες θεραπείες, η στρατηγική είναι να μειώσουμε τον συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο. Αυτό σημαίνει:
• Χρήση ισχυρών στατινών για μείωση της LDL χοληστερίνης.
• Στόχοι: LDL <70mg/dL ή non-HDL <45mg/dL
• Έλεγχος όλων των παραγόντων κινδύνου (πίεση, σάκχαρο, κάπνισμα, βάρος).
• Ενημέρωση και έλεγχος των μελών της οικογένειας (κατά περίπτωση).
⸻
Συμπέρασμα
Η Lp(a) είναι ένας «σιωπηλός» αλλά σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την καρδιά. Αν και δεν μπορούμε να τη μειώσουμε με τον τρόπο ζωής μας, μπορούμε να προλάβουμε τις συνέπειές της με σωστό έλεγχο και εντατική πρόληψη. Ένα απλό αιματολογικό τεστ μπορεί να αποκαλύψει εγκαίρως τον κίνδυνο και να σώσει ζωές.